ILVO lanceert gratis online lesplatform met 6 interactieve modules voor wie aan de slag wil met boslandbouw

ILVO lanceert de E-academy Agroforestry, een gratis online lesplatform over agroforestry. Op het platform met zes interactieve lesmodules vinden landbouwers maar ook leerkrachten in het land- en tuinbouwonderwijs, beleidsmakers en adviseurs basis- én diepgaande kennis over het teeltsysteem. Van de interacties tussen boom, dier en gewas die het systeem robuust maken tot de praktische aanleg, boomkeuze en het onderhoud. ILVO bouwde het lespakket in samenwerking met de Nederlandse Hogeschool Van Hall Larenstein in het kader van het Europese project Farmlife, maar zal het blijven beheren en updaten samen met het Consortium Agroforestry Vlaanderen. Uit het land- en tuinbouwonderwijs klinken alvast veelbelovende geluiden dat het platform goed gebruikt zal worden.

Ingrid de Brabandere, pedagogisch begeleider voor alle 14 land- en tuinbouwscholen binnen het Vlaamse katholieke onderwijs, was van bij de start van de ontwikkeling bij het project betrokken:

“Met de nieuwe generatie leerplannen leggen we in het secundaire land- en tuinbouwonderwijs een krachtige nadruk op agro-ecologische principes en functionele agrobiodiversiteit met extra aandacht voor bv. ecosysteemdiensten, koolstofopslag, biodiversiteit in het landbouwlandschap,… Maar ook bij leerkrachten zijn agroforestry-landschappen nog niet altijd even goed bekend. Deze agroforestry e-academy is dus een welgekomen ondersteuning, niet alleen voor landbouwers maar ook voor leerkrachten én leerlingen op weg naar de landbouw van morgen.”

Landbouwsysteem klaar voor de toekomst

Bij agroforestry of boslandbouw combineren landbouwers de productie van gewassen of het kweken van vee met bomen of struiken als extra productiegewas op hetzelfde perceel. De bomen leveren behalve een extra inkomstenbron voor de landbouwer in de vorm van hout of vruchten (fruit, noten) ook een buffer voor vee en gewassen tegen extreme weersomstandigheden. Ze capteren bovendien koolstof in hun hout en in de bodem, bevorderen de bodemkwaliteit en verhogen de agrofunctionele (dus voor landbouw ook nuttige) biodiversiteit op het perceel. De totale voedselproductie is efficiënt per oppervlakte-eenheid en divers, waardoor de risico’s voor de landbouwer beter gespreid zijn.

Dit maakt agroforestry een interessant en klimaatvriendelijk productiesysteem. Om de kosten van aanplant en onderhoud te reduceren, zijn bovendien verschillende steunmaatregelen beschikbaar. De afgelopen jaren meldden gemiddeld 20 tot 30 landbouwers zich voor die subsidies aan. Toch ondervinden geïnteresseerden vaak nog barrières. Om agroforestry sneller ingang te laten vinden in Vlaanderen, is naast een ambitieus en sterk stimulerend beleid ook kennisdeling met landbouwers en landbouwers in opleiding nodig.

Consortium biedt breed pakket aan tools en handvaten

Daarom werkt het Consortium Agroforestry Vlaanderen met ILVO als coördinator aan verschillende kennistools en handvaten. Van teelttechnische kennis tot kosten-baten inschattingen, van individuele bedrijfsbegeleiding en beslissingsondersteunende tools tot dit eerste, interactieve lesplatform. Alle info en tools is beschikbaar op de drukbezochte website van het Consortium.

Zes modules, anderhalf uur leertijd per module

Het lesplatform is gratis beschikbaar op de website van het Consortium. Het bevat zes interactieve modules die samen een samenhangende reeks vormen of individueel kunnen worden gevolgd. Hierdoor kunnen landbouwers of andere geïnteresseerden op eigen tempo de lesmodule(s) volgen. Gemiddeld duurt het anderhalf uur om één module te voltooien. De eerste module biedt basisinfo over het teeltsysteem maar de volgende modules gaan dieper in op specifieke topics: boomsoortenkeuze, interacties tussen boom, dier en gewas, aanplant en beheer, het opstellen van haalbare doelen (visievorming) en ontwerp.

In dit filmpje legt ILVO-onderzoeker Sarah Carton uit hoe het werkt: Welkom bij de E-Academy Agroforestry!

Enthousiast onthaald

Bij de ontwikkeling van het lesplatform werden landbouwers en vertegenwoordigers van het landbouwonderwijs betrokken. Zij konden op verschillende versies feedback geven, wat leidde tot een sterk product dat bruikbaar is in verschillende settings, van het klaslokaal tot een bedrijfsbezoek en bijscholing op eigen tempo.

Ingrid de Brabandere, pedagogisch begeleider voor alle 14 land- en tuinbouwscholen binnen het Vlaamse katholieke onderwijs:

“Met de razendsnelle digitalisering van het land- en tuinbouwonderwijs en de noodzaak om ons voor te bereiden op levenslang leren, is het inzetten van een interactieve educatieve tool een voorbeeld van slimme kennisverwerving die we met open armen ontvangen. Omdat het telkens behapbare kleine stukjes info zijn, kan iedereen van beginner tot gevorderde zijn eigen gading vinden en dit verwerken op zijn eigen tempo.”

Karel Lenaerts en Nelly Vermeeren van de Esberghoeve:

“In 2021 zijn we, na veel zoeken op internet, begonnen aan de voorbereiding van ons eerste agroforestry perceel. Een perceel van 2,4 ha is nu aangeplant en dit voorjaar planten we nog eens een perceel van 1,25 ha. Veel info hebben we zelf bij elkaar moeten sprokkelen. Wat een verschil nu alle informatie gebundeld is in de E-Academy! De opbouw is overzichtelijk en de inhoud, hoewel best moeilijk, is lichter gemaakt met zeer waardevolle getuigenissen. De cursus is verdiepend en erg volledig. Alle aspecten die bij ons project aan bod komen, worden behandeld. Het is voor mij ook een ideale leidraad om bezoekers op ons bedrijf kennis te laten maken met agroforestry.”

Updates en voortbestaan verzekerd

Het platform werd ontwikkeld in het kader van het project Farmlife maar blijft in beheer van ILVO en het Consortium Agroforestry Vlaanderen. Het is bedoeld als dynamisch product dat regelmatig geüpdatet wordt. Zo wordt in de loop van 2024 een zevende module gelanceerd over agroforestry verdienmodellen.

De E-Academy is een product van ILVO en de Nederlandse Hogeschool Van Hall Larenstein binnen het EU-Project Farmlife.