15 landen bouwen samen de gemeenschappelijk Europese landbouw- dataspace
Het initiatief roept op tot deelname van nog meer partners en cases
25 juni 2025
AI-gedreven innovaties zijn essentieel voor een toekomstige weerbare en duurzame landbouw- en voedingssector. Artificiële Intelligentie toepassingen behoeven echter toegang tot grote volumes kwalitatieve data, mét respect voor eigenaarschap en gebruiksgemak. Om die data binnen Europa te transporteren is er binnenkort CEADS.
36 partners uit 15 landen gaan samen bouwen aan CEADS , de Common European Agricultural Data Space (lees ‘seeds’), om de gewenste datastromen mogelijk te maken. CEADS wordt het eerste gedeelde, veilige en interoperabel, gebruikers-gestuurd en robuust datadeelsysteen voor de Europese landbouw en voeding.
De Common European Agricultural Data Space wordt gefinancierd door het Digital Europe Programme van de Europese Unie en door de Vlaamse overheid. Tijdens een recent driedaags kick-offevent in Gent legde het consortium de fundamenten voor een gedeelde Europese dataspace in de agrovoedingsector. Binnen één jaar zal het datadeelsysteem al operationeel zijn om grensoverschrijdende samenwerkingen en datastromen te faciliteren.
Waarom een Europese landbouw data space
Artificiële intelligentie kan en zal de landbouw- en voedingssector sterk helpen om de vele uitdagingen aan te pakken: van klimaatverandering en strengere regelgeving tot stijgende kosten en druk op de voedselzekerheid. Zonder toegang tot betrouwbare, herbruikbare en toegankelijke data kan AI echter weinig betekenen.
Landbouwers en bedrijven genereren steeds meer data — over bodem, gewas, machines, keten en markt. Zolang die data opgesloten in lokale silo’s, regionale deelplatformen en sectoren, renderen ze niet voluit.
CEADS maakt de data breder vindbaar, toegankelijk en herbruikbaar voor AI-gedreven innovaties, mét respect voor eigenaarschap en controle. De Europese partners en het beleid bestempelen dit als urgent: Willen we competitief blijven in duurzame landbouwtechnologie, dan moeten we de gemeenschappelijke dataspace nú opstarten, de race is al begonnen. Binnen 1 jaar is CEADS operationeel.
Bruggen bouwen tussen dataplatformen
De partners starten niet van nul. In Europa zijn er vandaag zo’n 80 regionale datadeelplatformen actief in de agrifoodsector. Ze verbinden vooral lokale spelers. Het zijn de grensoverschrijdende datadeel-vragen die tot nu toe nog niet of nauwelijks zijn op te lossen.
- Bedrijven botsen op hoge kosten, technische verschillen en complexe contracten.
- Landbouwers (eigenaars van hun data) verkiezen één vertrouwd platform in hun eigen regio — om overzicht en gebruiksgemak te behouden.
Precies een jaar geleden bouwde het Vlaamse datadeelplatform DjustConnect een eerste grensoverschrijdende brug met het Finse Tritom (Data Space Europe).
“Dat soort connecties willen we nu bottom-up uitbouwen — samen met alle dataplatformen in de EU — om zo de Europese landbouw data space verder te ontwikkelen en op te schalen,” zegt Stephanie Van Weyenberg, directeur bij ILVO en manager van DjustConnect. “De meest logische oplossing is dat een bedrijf of landbouwer slechts één datadeelplatform hoeft te gebruiken en dat de nodige bruggen worden gebouwd op platformniveau en er interoperabiliteit is tussen de technologieën van elk datadeelplatform”.
Strategische pijlers
De toekomstgerichte en economisch veerkrachtige Europese dataspace CEADS houdt een aantal basisprincipes als kompas voor de succesvolle ontwikkeling, zodat het gemeenschappelijk datadeelplatform wérkt voor landbouwers, bedrijven, onderzoekers, beleidsmakers en burgers:
- Waardevolle agrovoedingsdata beschikbaar stellen
- Operationeel en betrouwbaar databeheer en datadelen faciliteren
- Duurzame business modellen opzetten
- Ethische en juridische datastandaarden toepassen
- Een veilige en interoperabele technische infrastructuur implementeren
- Meerwaarde bepalen en aantonen van het datadelen in de praktijk
- Nationale datadeelinitiatieven verbinden
Aanpak samen te vatten als use case first
Het succes van een datadeelplatform hangt samen met het succes van zijn use cases, zo blijkt onder meer uit de ervaring van DjustConnect, één van de grotere en meest ervaren regionale landbouw-dataspaces in Europa. Deze aanpak start expliciet vanuit concrete noden en samenwerking op het terrein. De businesswaarde vormt de basis voor groei. CEADS-coördinator ILVO hanteert hetzelfde uitgangspunt nu voor de Europese opschaling.
“We starten met 8 use cases, verspreid over meerdere landen. Eén daarvan focust op het opzetten van een operationele data space voor het delen van machinedata — gecombineerd met perceel-, geo- en teeltdata zoals weersomstandigheden. Het delen van die gegevens helpt boeren om efficiënter te werken en kosten te besparen, terwijl machinebouwers hun producten kunnen verbeteren op basis van reëel gebruik.”
Oproep
Met bijkomende financiering kunnen er navenant nieuwe use cases worden toegevoegd. Doel is dat zo élke EU-lidstaat organisch betrokken wordt bij CEADS. De partners nodigen alvast extra landen en bedrijven op om deel te nemen en mee te werken aan de Europese dataspace die de Europese agrifood keten de toekomst kan inleiden.
“Net zoals elke geslaagde oogst start bij het juiste zaad, planten wij de CEADS voor Europa’s toekomst qua landbouw- en voedingsdata,“ aldus Jürgen Vangeyte, directeur bij ILVO.
Voor meer informatiebezoek de website ceads.eu of neem rechtstreeks contact op via ceads@ilvo.vlaanderen.be.
Funded by the European Union. Views and opinions expressed are however those of the author(s)
only and do not necessarily reflect those of the European Union or European Commission.
Neither the European Union nor the granting authority can be held responsible for them.